W swoim życiu pobił wiele rekordów, o których inni mogą tylko pomarzyć. Narodził się w czasach, w których dzieci jak nigdy wcześniej potrzebowały ciepła, radości i uwagi. Znały go jeszcze nasze prababcie, a początkowo pomagał w nauce czytania nie tylko dzieciom, ale także ich rodzicom i dziadkom. Pod czułą opieką najlepszych polskich pisarzy, poetów, ilustratorów i zaangażowanych wydawców, przeżył szczęśliwie liczne historyczne i gospodarcze zawirowania, nawet PRL, Stalina i wolny rynek. Powstały na jego temat liczne prace naukowe i artykuły. Jest laureatem wielu prestiżowych nagród. Często zmieniał swój wygląd, dostosowując się do czasów, w których żył, ale NIGDY NIE ZMIENIŁ SWOICH IDEAŁÓW! Jego celem zawsze było dobrze bawić, mądrze uczyć i nigdy się nie znudzić polskim dzieciom! Robi to skutecznie JUŻ OD OSIEMDZIESIĘCIU LAT.

Był maj 1945 roku. W wyzwolonej Łodzi, w Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”, ukazał się pierwszy numer „Świerszczyka”.

Tytuł wymyśliła znana pisarka, Ewa Szelburg-Zarembina, późniejsza inicjatorka budowy Szpitala-Pomnika Centrum Zdrowia Dziecka. Grający za kominem świerszcz miał być symbolem tego, co wiele dzieci utraciło w wojennej zawierusze – ciepła rodzinnego domu. Pierwszą redaktor naczelną „Świerszczyka” została pisarka, krytyk literacki i tłumaczka, Wanda Grodzieńska. Winietę „Świerszczyka” zaprojektował inny wybitny grafik, Eryk Lipiński, satyryk i długoletni redaktor naczelny „Szpilek”. Okładkę pierwszego numeru namalował znakomity ilustrator, Jan Marcin Szancer. Przedstawiała ona chudego Świerszczyka w spiczastym kapeluszu, grającego na skrzypcach na tle wolnego już Gdańska, na którego murach powiewa biało-czerwona flaga.

Walka o każdy następny numer nie była wówczas łatwa. Problemy z transportem („Świerszczyk” drukowano w Krakowie) dostępnością papieru, jakością wydruku, finansami były na porządku dziennym. Jednak wybitny zespół związany ze „Świerszczykiem” dbał o to, żeby pismo zawsze docierało do dzieci na czas.

W pierwszych latach czasopismo zastępowało zniszczone podczas wojny podręczniki, a kiedy historia zatoczyła koło, w 2005 roku „Świerszczyk” trafił pod skrzydła wydawnictwa edukacyjnego Nowa Era. I wciąż bawi dzieci, a przez nauczycieli jest uważany za bezcenną pomoc edukacyjną.

Jak to możliwe, że w cyfrowych czasach papierowy magazyn dla dzieci wciąż ma tysiące oddanych czytelników w całej Polsce? Odpowiedź jest prosta. Mimo że zmieniają się technologie, jedna rzecz pozostaje niezmienna – potrzeba dobrej opowieści. Czasem zabawnej, czasem poruszającej –  tej, która nie pozostawia czytających obojętnymi. Szykujcie zatem chusteczki na wypadek wzruszeń, miejcie buzie gotowe do chichotów, bo tylko takie historie znajdziecie w „Świerszczyku”.  Wiersze i opowiadania skradną wasze serca, a mądrze dobrane aktywności zapewnią głowom treningi koncentracji, spostrzegawczości czy logicznego myślenia. A wszystko to w towarzystwie wyjątkowych ilustracji. Tak rzadki gatunek czasopisma powinien podlegać ochronie, nieprawdaż?

Maj to urodzinowy miesiąc „Świerszczyka”, w którym co roku przypominamy o jego wspaniałej i długiej historii. Maj 2025 r. uczciliśmy wyjątkowo – organizując nie jedną, ale dwie wystawy plenerowe „Świerszczyka” w Warszawie i nie jedno, ale aż dwa przyjęcia urodzinowe!

Pierwsza z wystaw zawisła w Galerii Plenerowej Muzeum Łazienki Królewskie w Al. Ujazdowskich w Warszawie. Jej uroczyste otwarcie odbyło się 6 maja, a wzruszającymi przemówieniami uświetnili je dyrektor Muzeum Łazienki Królewskie dr Marianna Otmianowska, Prezes wydawnictwa Nowa Era Andrzej J. Kozłowski i oczywiście redaktor naczelna „Świerszczyka” Małgorzata Węgrzecka. Urodzinowy wiersz, napisany specjalnie na tę okazję, odczytała Małgorzata Strzałkowska, autorka wielu świerszczykowych rubryk. Świętowanie urodzin nie mogło obyć się bez przyjęcia! Te odbyło się w restauracji KLONN, gdzie na gości – dzieci z dwóch podwarszawskich szkół – czekały same urodzinowe cudowności: warsztaty tworzenia własnego czasopisma, malowanie buziek, bańki mydlane, gry i zabawy ruchowe, zacny poczęstunek oraz tort w formie ZIELONYCH pączuszków! A jak TORT, to wiadomo – gromkie, chóralne „Sto lat” dla najzieleńszego z solenizantów, ale też wykonanie przy akompaniamencie gitary świerszczykowej piosenki przez dzieci.

Druga wystawa stanęła pod siedzibą wydawcy „Świerszczyka”, Wydawnictwa Nowa Era, na terenie kompleksu biurowego Jerozolimskie Business Park. To również wystawa „pod chmurką”, ale o nieco innym charakterze, bo prezentująca przede wszystkim wybór okładek „Świerszczyka”. Wybór ten, jak można się domyślać, był szalenie trudny – każda okładka czasopisma to przecież małe dzieło sztuki ilustratorskiej! Uroczyste otwarcie wystawy miało miejsce 7 maja i również przybrało formę przyjęcia w plenerze. Wzięli w nim udział twórcy magazynu – autorki, autorzy, ilustratorki oraz ilustratorzy, a także wszyscy pracownicy Wydawnictwa Nowa Era zaangażowani w proces powstawania czasopisma. Wydarzenie swoją obecnością i ciepłymi słowami uświetnił Wiceminister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, pan Maciej Wróbel. Wiceminister przekazał na ręce redaktor naczelnej „Świerszczyka” przyznany czasopismu przez Panią Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Hannę Wróblewską odznakę honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej” oraz… ukroił pierwszy kawałek Świerszczykowego tortu!

Wystawa w Jerozolimskie Business Park jest bezpłatna i ogólnodostępna, można oglądać ją na patio kompleksu przy Al. Jerozolimskie 146 w Warszawie do 6 czerwca 2025 r.