Słodycze są obecne w wielu polskich domach, choć wiadomo powszechnie, że cukier w diecie jest przyczyną poważnych problemów. Powoduje próchnicę, prowadzi do nadwagi i otyłości, a w konsekwencji przyczynia się do powstawania cukrzycy typu 2, chorób sercowo-naczyniowych, problemów z kręgosłupem i stawami, nowotworów i innych chorób. Jedzenie słodkich produktów powoduje nagły dopływ energii i pobudzenie, po którym szybko przychodzi spadek sił. To negatywnie wpływa na koncentrację i nastrój.

Czy ograniczać dzieciom słodycze? Wielu dorosłym kojarzą się one z radością i przyjemnością, którą chcą dawać najmłodszym bez ograniczeń. To skojarzenie z dawnych czasów, gdy czekolada albo cukierek były rarytasem dawanym z okazji świąt czy urodzin, czymś wyjątkowo atrakcyjnym. Dziś słodycze są łatwo dostępne, te gorszej jakości kosztują niewiele. Reklamy przekonują nas, że pełno w nich wartościowych składników, że dadzą nam chwile zapomnienia i odmienią nasze życie. To nieprawda, ale w chwili słabości można się na taką bajkę nabrać. Słodycz zaczyna się nam kojarzyć z ukojeniem, pocieszeniem. Układ nagrody w mózgu produkuje hormon związany z odczuwaniem przyjemności - dopaminę. Chcemy więcej i więcej tego, co takie miłe. I tanie, i dostępne. W ten sposób powstaje nawyk prowadzący do chorób i pogorszenia samopoczucia.

Z badań wynika, że dzieci w Polsce zjadają o wiele za dużo cukru. Trzeba pamiętać, że wchodzi on w skład nie tylko słodyczy, ale różnych produktów przetworzonych. Mała butelka słodkiego napoju gazowanego to ok. 10 łyżeczek cukru – cała dzienna dawka, jaką bezpiecznie może zjeść dziecko. Tego dnia nie powinno już jeść niczego słodkiego. A cukier czai się w wielu produktach, które są promowane jako ulubione dania czy przekąski dzieci. Słodki deser mleczny to 4 łyżeczki w 100 gramach, jogurt – 3 łyżeczki, śniadaniowe płatki - 2 łyżeczki w porcji 30 g. Dużo cukru jest nawet w ketchupie (1/2 łyżeczki w porcji na 1 kanapkę), nie mówiąc o dżemach, kremach do smarowania pieczywa, drożdżówkach. Oczywiście cukier jest w cukierkach, żelkach, batonach (nawet tych „zdrowych”), czekoladzie (szczególnie mlecznej i nadziewanej).

Zamiast więc pytać o to, czy ograniczać dzieciom słodycze, powinniśmy zastanowić się, jak to zrobić i jak w ogóle chronić je przed nadmiarem cukru.

Słodki smak występuje w naturze i jest pierwszym, który poznaje noworodek. Mleko mamy jest przecież słodkie. Później wprowadzamy do diety warzywa, owoce, kasze i inne produkty – bez dodatku cukru. Tyle słodyczy, ile jest w bananie czy jabłku, w zupełności wystarczy. Na słodycze w diecie małego dziecka nie powinno być miejsca. Warto to powtarzać dziadkom, dalszej rodzinie i znajomym – że jeśli chcą zrobić dziecku przyjemność albo prezent, jest wiele innych miłych upominków poza słodyczami. Im później pozna ich smak, tym lepiej dla jego zębów i metabolizmu. Oczywiście wraz z pójściem do przedszkola, szkoły dziecko coraz częściej jest nimi częstowane i może samo się ich dopominać.

1. Nie kupować słodyczy do domu na zapas. To prosta, podstawowa zasada. Trudno będzie wydzielać dziecku coś, czego pełno jest w kuchennych szafkach. Trudno będzie także tłumaczyć, że jedzenie słodyczy jest niezdrowe, skoro my sami (ludzie dorośli i odpowiedzialni) kupujemy je w niemałych ilościach.
2. Budować zdrową relację z jedzeniem. Pokarmy powinny służyć do zaspokajania głodu i dostarczania składników odżywczych, a nie do pocieszania, rozpraszania nudy, nagradzania. To oznacza także, że odebranie deseru nie powinno się kojarzyć z karą ani groźbą kary. Budyń czy placek z kruszonką nie mają nic wspólnego z tym, jak dziecko się zachowuje. Jest po prostu porcją smacznego jedzenia.
3. Nie kupować słodyczy na prezent. Jeśli idziemy do kogoś z wizytą i nie chcemy przyjść „z pustymi rękami”, przynieśmy owoce, orzechy czy nowy numer „Świerszczyka”.
4. Tłumaczyć, jakie znaczenie ma to, co jemy. Oczywiście w sposób dostosowany do wieku i wrażliwości dziecka, bez straszenia. Lepiej położyć nacisk na to, że nasze ciała są wspaniałe i potrzebują dużo cennych składników, żeby mieć siłę i długo cieszyć się zdrowiem. Słodycze i inne niezdrowe przekąski odbierają apetyt na to, co rzeczywiście potrzebne. Niezdrowe jedzenie jest jak nieodpowiednie paliwo wlewane do baku fantastycznej maszyny.
5. Oswajać z naturalnymi smakami. Żywność przetworzona ma w sobie dużo cukru, soli, wzmacniaczy smaku. Jeśli jednak z niej zrezygnujemy, zaczniemy odczuwać i doceniać bogactwo naturalnych smaków. Okaże się, że wystarczająco słodkimi przysmakami są owoce, bakalie, ciemna czekolada – czyli produkty, które prócz cukru i kalorii zawierają także cenne składniki.
6. Zabierać dziecko na świadome zakupy. Dzieci mają dużo zapału i ciekawości, można je zaangażować do świadomego wybierania, co jest zdrowe, a co nie. Możemy razem czytać etykiety, decydować, rozmawiać o tym, na co mamy ochotę i czy zawsze należy ulegać pokusom.
7. Czasami pozwalać sobie na jedzenie słodyczy. Najlepiej tych dobrych gatunkowo, domowej roboty lub od zaufanych producentów. Niech to będą niewielkie porcje, zjadane świadomie, powoli, w miłej, rodzinnej atmosferze. Pokazujmy, jak dozować sobie przyjemności i nie róbmy sobie wyrzutów, że zjedliśmy coś smacznego.

Fot. Shutterstock