Czy postanowienia noworoczne mają sens? Jak mądrze wprowadzać w życie zmiany nawyków i trwać w tym, co nam służy? Oto kilka podpowiedzi, jak skutecznie realizować postanowienia noworoczne i nauczyć tej sztuki dziecko.
Postanowienia noworoczne często dotyczą pozytywnych zmian, jakie chcemy wprowadzić w swoje życie. No właśnie – w swoje życie, nie innych osób. Podstawową sprawą jest własna decyzja – od niej zależy motywacja wewnętrzna, potrzebna, by skutecznie pracować nad sobą. Część rodziców pyta, jakie mogą być postanowienia noworoczne dla dzieci, chcąc podsunąć im pomysły na poprawę. Lepiej jednak, by pokazali dzieciom, jak sami podchodzą do planów, zobowiązań, jak starają się zadbać o swoje potrzeby. W ten sposób dają dzieciom dobry przykład. Dzieci często chcą rodzicom towarzyszyć w spełnianiu postanowień noworocznych, np. treningach. Warto im na to pozwolić (w rozsądnym zakresie, odpowiednim do wieku).
Jakie mogą być postanowienia noworoczne?
Na początku roku wiele osób zamierza zacząć dbać o zdrowie fizyczne i psychiczne; rodzice często postanawiają, że w nowym roku będą więcej czasu poświęcać dzieciom albo lepiej zadbają o ich rozwój. To są bardzo dobre pomysły. Jednak postanowienia noworoczne mają to do siebie, że towarzyszy im szczery zapał, który… dość szybko mija. Już w styczniu zaczynamy unikać wysiłku, odkładać starania na później. Okazuje się, że zmiana nawyków nie jest prosta. Czy można zrobić coś, by postanowienia noworoczne nie były tylko pustą deklaracją?
Jak skutecznie realizować postanowienia noworoczne?
Psychologowie zajmujący się zmianą nawyków i motywacją mają wiele podpowiedzi, jak mądrze formułować i skutecznie realizować postanowienia noworoczne. Oto kilka z nich.
- Mądrze określ cel. Postanowienie noworoczne powinno być dobrze sformułowane. Jeśli postanowisz „spędzać więcej czasu z dzieckiem”, to taki cel jest zbyt ogólny i właściwie nie wiadomo, jak zabrać się do jego realizacji. Dlatego warto określać cel w taki sposób, by był: konkretny, by można było poznać, że został zrealizowany, by dało się go w dość prosty sposób osiągnąć, by był realistyczny i by dało się określić jego ramy czasowe. Np. przez następny rok będę raz w tygodniu (powiedzmy we wtorek, kiedy mam mniej zajęć w pracy) rozwiązywać z dzieckiem łamigłówki przez godzinę. To bardzo dobrze sformułowany cel: konkretny, mierzalny, prosty, realistyczny i umiejscowiony w czasie. Wystarczy zamówić roczną prenumeratę „Świerszczyka” lub jednego ze świerszczykowych magazynów z aktywnościami, by go zrealizować, a potem trzymać się jasno określonych reguł. Korzyści: czas spędzony z dzieckiem, inwestycja w więź, dobry nawyk, trening umiejętności, które bardzo poprawiają szkolne osiągnięcia dziecka.
- Zmianę wprowadzaj stopniowo. Często dzieje się tak, że bardzo chcemy zrealizować noworoczne postanowienia, ale wydają się nam one pracochłonne. Dlatego warto zaczynać małymi kroczkami i doceniać każdy z nich. Nie trzeba od razu porywać się z motyką na słońce, bo sama świadomość tego, jakie to trudne, wywołuje stres, a stres utrudnia nam podjęcie działania. Powiedzmy, że twoje postanowienie noworoczne to: robić codziennie 10 tysięcy kroków. Jeśli dotąd prowadziłaś lub prowadziłeś siedzący tryb życia, to tak duża zmiana będzie bardzo trudna. Zacznij od prostszych celów. Np. przestanę korzystać z windy, będę wchodzić na czwarte piętro schodami. Albo: zamiast podwozić dziecko do szkoły samochodem, będę z nim chodzić pieszo. Albo: do grafiku dnia wprowadzę dodatkowy spacer z psem. Jeśli używasz urządzenia do mierzenia kroków (aplikacja w telefonie, opaska na rękę), przekonasz się, że taka prosta zmiana da mierzalny efekt. Stopniowo możesz teraz wydłużać spacery albo wprowadzać nową aktywność. Wprowadzanie zmiany rozkładasz w czasie i w ten sposób oswajasz się z nią.
- Zarządzaj czasem. Jak twierdził specjalista od nawyków skutecznego działania, S.R. Covey, swój czas dzielimy pomiędzy 4 kategorie zajęć. Pierwsza to sprawy, które są ważne i pilne – do wykonania natychmiast (np. oddanie pilnego projektu, nakarmienie głodnego dziecka, wezwanie lekarza do chorego syna lub córki). Druga to sprawy ważne, ale niepilne. W tej kategorii dzieje się wszystko, dzięki czemu się rozwijamy i ta właśnie kategoria obejmuje większość noworocznych postanowień (np. nauka języków obcych, ćwiczenia, regularna praca, dbanie o relacje rodzinne). Trzecia kategoria to sprawy pilne, ale nieważne dla nas samych – zwykle są to rzeczy, które inni ludzie „wrzucają” nam na głowę. Wreszcie, w czwartej kategorii, dochodzimy do spraw niepilnych i nieważnych, czyli „pożeraczy czasu”, takich jak przeglądanie mediów społecznościowych, oglądanie telewizji (gdy powinniśmy pójść na spacer albo położyć się spać).
Jak skutecznie realizować postanowienia noworoczne? Pilnować, by jak najwięcej czasu poświęcać na drugą kategorię spraw: ważnych, choć niepilnych. Starajmy się robić to wszystko, czego nie wymaga presja czasu, ale co służy naszemu dobremu samopoczuciu. - Przygotuj plan zapasowy. Postanowienia noworoczne są zwykle słuszne i mądre, ale bywają trudne do zrealizowania. Powiedzmy, że ktoś postanawia: będę codziennie przez 20 minut czytać swojemu dziecku. Ale przychodzi codzienność, brak sił, zmęczenie, nagłe wydarzenia (np. trzeba poświęcić czas na opiekę nad chorym rodzicem). Zdarza się, że raz czy drugi nie spełnimy postanowienia noworocznego, a potem rezygnujemy już zupełnie z ambitnego planu.
Dlatego warto mieć „opcję zapasową”. Nie udało się poczytać 20 minut? W takim razie przeczytaj krótki wiersz ze „Świerszczyka” i chwilę o nim porozmawiajcie. To zabierze mniej czasu, ale pozwoli podtrzymać dobry nawyk. Jutro sięgniecie po dłuższy tekst. - Świętuj sukcesy. Zmiany wprowadzasz po to, by cieszyć się: lepszym zdrowiem, kondycją, wyglądem, poprawą relacji rodzinnych, lepszymi wynikami szkolnymi swojego dziecka. Ciesz się z każdego dowodu na to, że twoje postanowienia noworoczne przynoszą realne korzyści.
Chcesz sprawić, by w nowym roku twoje dziecko mniej czasu spędzało przed ekranem? Zastanawiasz się, jak mądrze inwestować w rozwój jego inteligencji, uwagi, spostrzegawczości, koncentracji i innych umiejętności przydatnych w szkole? Sprawdź, jak korzystnie może wpłynąć na dziecko regularne rozwiązywanie aktywności oraz czytanie wartościowych treści „Świerszczyka” i magazynów: „Świerszczyk Reporter”, „Świerszczyk Krzyżówki i łamigłówki”, „Świerszczyk Labirynty”, „Świerszczyk Znajdź różnice”.
Fot. Getty Images